ویژگی های مهم سیم برق عبارتند از: ولتاژ نامی سیم، سایز و قطر سیم، جنس هادی،جنس روکش/غلاف سیم، تعداد رشته های سیم و شکل سطح مقطع سیم. سیم و کابل با توجه به شماره سیم(قطر سطح مقطع هادی)، مقدار جریان عبوری و نوع عایق به گروه های مختلفی طبقه بندی می شوند. انواع مختلف سیم برق را از نظر تعداد رشته های هادی می توان در سه گروه افشان، نیمه افشان و مفتولی طبقه بندی کرد.

انواع مختلف سیم برق

سیم های برق از نظر نوع هادی های رایج نیز به سه گروه مسی، آلومینیومی و سیم های مخابراتی فیبر نوری طبقه بندی می شوند.

شکل سطح مقطع هادی نیز موجب تقسیم سیم ها به دو گروه سیم تخت با سطح مقطع گرد و سیم sector با سطح مقطع مثلثی می شود.

سیم های مختلف مورد استفاده در صنعت

در ادامه سیم های مختلف را با نام تجاری ذکر شده است:

• NYA: سیم مفتولی با روکش پلاستیکی برای سیم کشی ساختمان های مسکونی و تجاری.
• NYAF: سیم با هادی افشان و روکش پلاستیکی برای سیم کشی ساختمان.
• NYM: سیم برق مقاوم در برابر رطوبت.
• NYZ: سیم برق با روکش پلاستیکی مورد استفاده در روشنایی ها و لوازم خانگی برقی.

حال شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که چه طور سیم/کابل با کیفیت و استاندارد را تشخیص دهیم؟ در ادامه مواردی برای سنجش کیفیت سیم/کابل آورده شده است:

1. سطح سیم/کابل صاف و بدون فرورفتگی یا برجستگی باشد.
2. قطر زیاد عایق/غلاف موجب مرغوبیت سیم/کابل نمی شود زیرا ممکن است سازنده قطر سیم هادی را کوچک کرده باشد و با اضافه کردن قطر غلاف به وزن مطلوب و قطر استاندارد سیم برسد. این سیم هنگام استفاده ممکن است دچار انهدام موضعی و آتش سوزی شود.
3. وقتی سیم برش می خورد باید هادی در مرکز عایق باشد که اصطلاحا به آن CENTER بودن هادی نیز می گویند.
4. باید سیم های کابل به راحتی از غلاف یا روکش دورش جدا شود.
5. از مس با درجه خلوص استاندارد استفاده شود. زیرا کم بودن مقدار مس ممکن است مقاومت الکتریکی هادی را بیشتر کرده و در نتیجه موجب هدر رفتن نیروی برق شود.

عایق های کابل برق می توانند کاغذ آغشته به روغن مخصوص، لاستیک، PVC (نسوز) یا PET (قابل اشتعال) باشد.

شاید برایتان به عنوان مصرف کننده برق این سوال پیش آید که تعریف سیم چیست، سیم و کابل چه تفاوتی با هم دارند و کاربردشان چیست؟

تعریف سیم

ابتدا با تعریف سیم و کابل شروع می کنیم. سیم در واقع یک مفتول (سیم جامد) یا مجموعه ای از چند رشته (سیم افشان) هادی الکتریکی است که این هادی رسانا وظیفه اصلی انتقال جریان را به عهده دارد و عموما با یک غلاف عایق روکش می شود. با توجه به جنس هادی و عایق، مشخصات فیزی و مکانیکی آن ها از سیم برق تقریبا در همه جا استفاده می شود. یعنی به عبارتی چون ما نیاز داریم که برق همه جا در دسترس باشد بنابراین باید با سیم کشی درست آن را از منبع و نیروگاه برق به اقصی نقاط زمین برسانیم.

برخی از سیم ها روکش/غلاف عایق ندارند. از این سیم مفتولی که می تواند از جنس مس باشد برای سیم پیچی موتور و تجهیزات صنعتی استفاده می شود.

اما در صنعت ساختمان سازی و خودرو سازی از سیم روکش دار استفاده می شود. شایان ذکر است که کاربرد سیم در صنایع مختلف بسیار بیشتر از کابل است. مثلا در سیم کشی یک ساختمان مسکونی یا لوازم برقی خانگی بیشتر از سیم استفاده می شود.

سیم افشان یا رشته ای بیشتر در جاهایی استفاده می شود که انعطاف پذیری فاکتور مهمی باشد. سیم افشان در مقایسه با سیم جامد سطح مقطع بزرگتری برای انتقال یک جریان یکسان دارد.

تعریف کابل

حال می خواهیم ببینیم که کابل چیست؟ در تعریف کلی و استانداردهای جهانی کابل مجموعه ای از دو یا چند سیم است که توسط یک غلاف عایق پوشش داده شده است. بنابرین می توان گفت سیم یکی از اجزای تشکیل دهنده کابل است.

فاکتورهایی مانند شکل هادی (رشته ای یا جامد)، سطح مقطع و جنس هادی، ولتاژ و جریان قابل انتقال و... تعیین می کنند که از کدام سیم/کابل برای سیم کشی و انتقال جریان برق و یا داده های اطلاعاتی استفاده کنیم.

انواع کابل عبارتند از: کابل جفت تابیده، کابل کواکسیال، مولتی هادی و فیبر نوری. در ادامه هر کدام از این کابل ها به اختصار شرح داده می شود:

• کابل جفت تابیده: این کابل متشکل از دو کابل مجزاست که به دور یکدیگر تابیده شده اند. این کار موجب می شود که از نویزهای تولید شده توسط کوپلینگ مغناطیسی جلوگیری شود. بدین سبب از این کابل بیشتر برای انتقال سیگنال در مخابرات و ارتباطات استفاده می شود.
• کابل مولتی هادی: این کابل از دو یا چند هادی که به صورت مجزا عایق شده اند تشکیل می شود. این کابل سیگنال را یکپارچه کرده و از نویز یا تداخل جلوگیری می کند. از شاخص ترین کاربردهای این کابل می توان به استفاده در کامپیوتر، تجهیزات ارتباطی، انتقال داده و... اشاره کرد.
• کابل کواکسیال: این کابل یک هادی مرکزی دارد که توسط یک هادی فویل مانند احاطه شده است. هادی مرکزی با یک غلاف (عایق دی الکتریک) از هادی فویلی جدا و کل مجموعه نیز با یک عایق/غلاف روکش می شود.

از این کابل بیشتر به عنوان کابل تلویزیون استفاده می شود. در واقع کواکسیال نوعی از کابل های خط نامتعادل است زیرا بر خلاف کابل افشان یا مولتی هادی سیگنال روی دو هادی یکسان نیست.

• کابل فیبر نوری: این کابل سیگنال های اطلاعاتی را با کمک رشته هایی از جنس شیشه منتقل می کند. این کابل پهنای باند بسیار بزرگتری نسبت به کابل های فلزی دارند بدین سبب می توانند داده های بیشتری را منتقل کنند. و از طرفی دیگر چون مستعد تداخل سیگنال ها نیستند از کابل فیبر نوری در انتقال داده اطلاعاتی استفاده می شود. هر چند که این کابل بسیار گرانتر از کابل های مسی سنتی است اما به دلیل مزایایی که دارد روز به روز استفاده از آن گسترده تر می شود.

در جدول زیر تفاوت های سیم و کابل با هم مقایسه شده است:

اصلی ترین کاربرد سیم/کابل انتقال برق و سیگنال های مخابراتی است. چون سیم جامد مقاومت الکتریکی کمی دارد برای استفاده در فرکانس های بالا نسبت به سایر سیم/کابل ها مناسب تر است. از طرفی دیگر سیم افشان در برابر خستگی ناشی از گرم و سرد شدن سیم مقاومت بالایی دارد.

سیمین صنعت رسانا فعالیت خود را با تولید سیم/کابل مورد استفاده در برق کشی ساختمان شروع کرد. انواع مختلف محصولات این کارخانه عبارتند از: سیم با هادی قابل انعطاف NYAF، سیم با هادی غیرقابل انعطاف NYA، کابل قابل انعطاف NYMHY، کابل غیرقابل انعطاف سبک NYM، کابل قدرت دو رشته ای NYY-O، کابل قدرت تک رشته ای NYY و کابل قابل انعطاف نیم سنگین و سنگین.